Перейти на YouTube
Kompüter alarkən diqqət edilməsi gərəkən ən önəmli hissələrdən biri də ekranlardır. Delta Store komandası olaraq sizlərə notebook və ya kompüter alarkən, istədiyiniz xarakteristikalarda ekranları necə seçə biləcəyiniz haqqında tam və ətraflı şəkildə məlumat verəcəyik.
Ekranlar haqqında oxumağa başlamazdan əvvəl bəzi terminləri izah edəcəyik ki, oxuyarkən bu terminlərin nə işə yaradığı haqqında məlumatınız olsun.
Brightness ( Parlaqlıq) – Parlaqlıq lümenlə (lm) ölçülür. Lümen proyektorun verdiyi görünən işığın ümumi miqdarıdır. Gözlə görülə bilən və görülməyən dalğa uzunluqlarına əsaslanır. Ekran parlaqlığının artırılması daha çox enerji sərfiyyatı deməkdir.
Refresh Rate ( yenilənmə sürəti və ya dərəcəsi )- Saniyədə ekranın çəkilişi ilə ölçülür. Vahidi Hertz (Hz) -dir. Əgər lazım gələrsə ekranın saniyədə, tamamilə yenidən neçə dəfə çəkilə biləcəyini göstərir. Məsələn ekranınızın yeniləmə sürəti 144 Hz isə, görüntü saniyədə 144 dəfə yenilənir deməkdir. Bu rəqəbətli oyunlarda daha üstün olmağınızı təmin edir. Lakin ekran yeniləmə sürəti nə qədər yüksək olsa da, CPU və GPU -nun bu tezliyi dəstəkləməsi lazımdır.
Resolution ( Görüntü imkanı və ya çözünürlük )- Ekranın tam çəkilməsi üçün neçə elemetdən ( pixel ) istifadə olunduğunu göstərir. Ekranı çəkmək üçün neçə sətir və sütunun istifadə edildiyini bildirir. Məsələn, çözünürlük 1024x768 -dir. Bu hər bir sütunda 1024, sətirdə 768 piksel olduğunu göstərir. Ümumi ekranda isə 1024x768=786,432 piksel var deməkdir. Daha yüksək çözünürlük ekranda daha çox məlumatın əks olunması deməkdir. Lakin ekranda məlumat nə qədər çox olarsa şəkillər balacaolur və çətin görünür.
Aspect Rate ( Çərçivə nisbəti )- Bu görüntünün eninin hündürlüyünə olan nisbətidir. Bu nisbət qorunduğu halda ekran istənilən qədər böyüdülüb kiçildilə bilər. Aşağıdakı nümunə ilə həm aspekt nisbətini, həmdə çözünürlüyü hesablaya biləcəksiniz.
|
Aspekt nisbəti |
Hesablanması |
Nümunə 1 |
Nümunə 2 |
|
4:3 |
4/3=1.33333 |
1024/768=1.33333 |
(1024/4)*3=768 |
|
5:4 |
5/4=1.25 |
1280/1024=1.25 |
(1280/5)*4=1024 |
|
16:9 |
16/9=1.77777 |
1920/1080=1.7777 |
(1920/16)*9=1080 |
|
16:10
|
16/10=1.6 |
1920/1200=1.6 |
(1920/16)*10=1200 |
|
Video Standartı |
Çözünürlük |
Hesablanma və qeyd |
|
SVGA/XGA |
800 x 600 və 1024 x 768 |
Eyni çözünürlükdür, yalnız rənglər artırılıb |
|
WXGA |
1280 x 800 |
W üfüqi (+200) və şaqüli (+32) artım deməkdir |
|
SXGA |
1280 x 1024 |
|
|
QXGA |
2048 x 1536 (1024x2) x (768x2) |
Q burada üfüqi və şaqüli 2 qat artım deməkdir |
|
WQXGA |
2560 x 1600 |
W üfüqi (+512) və şaqüli (+64) artım deməkdir |
|
SXGA+ WSXGA+ |
1400 x 1050 1680 x 1050 |
+ şaqüli hissənin x1050 çözünürlükdə olduğunu bildirir |
|
UXGA WUXGA |
1600 x 1200 1920 x 1200 |
U şaqüli hissənin x1200 çözünürlükdə olduğunu bildirir |
HD Standartlar
|
Video Standartı |
Çözünürlük |
Qeyd |
|
HD (High Definition) |
1280 x 720 və ya 1366 x768 |
|
|
FHD (Full High Definition) |
1920 x 1080 |
|
|
UHD 4K (Ultra HD) |
3840 x 2160 |
16:9 aspekt nisbətində icazə veren videoları Netflix və Youtube kimi platformalarda görə bilərsiniz |
|
WQUXGA 4K |
3840 x 2400 |
Bu çözünürlük 16:10 aspekt nisbətinə icazə verir |
|
WHUXGA 8K |
7680 x 2400 |
4K çözünürlüyün 2 qatı çözünürlüyə malikdir. Aspekt nisbəti 16:10 -dur |
Monitorların növləri: CRT (Cathode Ray Tube) monitorlar, LCD (Liquid Cyristal Display) monitorlar, LED (Light Emitting Diod) monitorlar, AMOLED (Active matrix organic light emitted diod), OLED( Organic light emitted diod)
AMOLED – Aktiv matris orqanik işıq yayan diod: Bu displeylər elektrolüminessent (elektrik cərəyanı keçdikdə cavab olaraq işıq saçan materiallar) enerji istehsal edən orqanik birləşmələrin və piksel modulyasiya edən matrisin nazik lentlərindən ibarətdir. Arxa işıqlanmadan istifadə olunmur. Buna görə də həm daha incə olur, həmdə daha az enerji istifadə edirlər.
PMOLED – Passiv matrsi orqanik işıq yayan diod: Ekrandakı hər bir sıranın ardıcıl olaraq idarə olunduğu sadə idarəetmə sxmindən istifadə olunur. İstehsalı ucuz başa gəlir lakin istifadə müddəti azdır və əsasən 3 düyümlük ekranlarda istifadə olunur.
LCD
Üstünlükləri:
Mənfi tərəfləri:
LED
Üstünlükləri:
Mənfi tərəfləri:
OLED
Üstünlükləri:
Mənfi tərəfləri:
AMOLED
Üstünlükləri:
Mənfi tərəfləri:
Panel növləri
TN ( Twisted Nematic ) – Bu panel növü ən qədim növdür. TN panellərin hələdə istehsal olunmasının səbəbi, digərləri ilə rəqabətdə olması və ucuz olmasıdır. TN panellər əsasən rəqabətli oyun oynayanların seçimidir. Bu panellər yüksək yeniləmə sürəti (refresh rate) və daha az cavab müddəti (response time) -nə malik olmasıdır. TN panellər parlaqlıq tələb edən, macəra və ya mənzərə oyunları, daha dolğun rənglər tələb edən oyunlar üçün yaxşı deyil.
Xülasə
Üstünlükləri:
Mənfi tərəfləri:
IPS ( in-Plane switching ) – Bu panellər TN paneldəki baxış bucağı probleminin həlli üçün yaradılmışdır. Baxış bucağında ( ekrana üstdən, yandan və ya altdan baxdıqda rənglərin pozulması) rənglər daha dəqiq görünür. Əsasən grafik, dizayn kimi işlərdə daha məqsədə uyğundur. Gözləri daha az yorduğu üçün kompüterdə uzunmüddətli işlərdə daha səmərəlidir. Bu panel tipli ekranlarda RGB rəngli, macəra və ya mənzərə grfikalı daha dolğun rəng tələb edən oyunlar oynamaq mümkündür. Bu növ grafik oyunlarda canlılıq səviyyəsi daha yüksək olur. IPS panellər daha zəif yeniləmə sürəti və cavab vaxtına görə TN panellərdən geridə qalır. IPS ekranlı notebookların çoxu orta və yuxarı sinif kategoriyalarda yer alır.
Üstünlükləri:
Mənfi tərəfləri:
VA ( Vertical Alignment ) – IPS panellər ilə təqribən eyni xüsusiyyətlərə malikdir. Kontrast dəyərləri digərlərinə nisbətən çoxdur və bu da rənglərin daha parlaq olnasına gətirir. Baxış bucaqları IPS-dən biraz zəif, TN panellərdən yüksəkdir. Əsasən film izləmək, yazı yazmaq kimi işlərdə daha yaxşıdır.
Üstünlükləri:
Mənfi tərəfləri:
SVA ( Super Vertical Alingnment ) – Samsung şirkəti tərəfindən hazırlanmışdır. VA panellər ilə eyni xüsusiyyətə malikdir. Tək fərqi bucaq baxışında rənglərin pozulmamasıdır. Bu tip panellərə yandan, yuxarıdan, aşağıdan, çox günəşli və ya parlaq atmosferdə baxarkən yaxşı görüntü keyfiyyəti verir.